Yükleniyor...

Blog Sayfası

Bağlam Psikiyatri blog yazıları

30
Mart
2020

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu

TANISAL ÖZELLİKLER

OKKB’nin temel özelliği düzen, mükemmelikle aşırı ve yaygın uğraş, kişilerarası ve zihinsel olarak esneklik, açıklıklık ve etkinlik kaybına neden olacak ölçüde kontrol içeren bir paterndir.

-Bu durum erken erişkin çağda başlar ve çeşitli bağlamlarda erişkin hayatta devam eder.

-Bir etkinliğin esas amacını kaçıracak derecede sıkı kurallar, planlar, prosedürler, kurallar ve detaylara aşırı dikkat ederek kontrol hissi sağlarlar.

-Aşırı dikkatlidirler. Detaylara aşırı özen gösterir ve tekrar tekrar kontrol edip hata ararlar. 

-Bu davranışlarının neden olduğu gecikme ve rahatsızlıktan diğer insanların huzursuz olmasına kayıtsızdırlar. Mesela yapılacak işler listesini kaybettiklerinde listeyi tekrar oluşturmakla harcayacakları zamanın çok daha fazlasını arayarak geçirebilirler.

-Zaman yönetimleri kötüdür ve en önemli işleri son dakikaya bırakırlar.

-Mükemmelliyetçilik ve kendilerine koydukları yüksek standartlar belirgin sıkıntıya neden olur. 

-Yapacakları işin her detayının tam olarak mükemmel olmasıyla o kadar ilgilenir ki hiçbir zaman bitiremezler.

-Hobi ve arkadaş ilişkilerini yok sayma pahasına işle aşırı ilgilidirler. Bu davranış ekonomik zorunlulukla ilgili değildir. Sürekli dinlenmek için hiç zaman bulamadıklarını hissederler. Keyif verici aktiviteleri sürekli erteler sonunda da yapmazlar. Yaptıklarında ise yanlarına mutlaka işle ilgili bir şeyler alırlar. Yoksa zaman kaybettiklerini düşünüp huzursuz hissederler. 

-Arkadaşlarıyla zaman geçirseler bile bu çoğunlukla resmi olarak düzenlenmiş bir organizasyon olur.

-Hobi ve eğlence etkinliklerini de dikkatli planlama ve ağır çalışma gerektiren eylemler olarak değerlendirir ve mükemmel performansa ulaşmaya çalışırlar.

-Ahlak, etik ya da değerlerle ilgili aşırı katı ve tutucu olabilirler. Kendilerini ve çevrelerindeki insanları katı ahlaki ilkelere ve yüksek standartlara zorlayabilirler. 

-Hata yaptıklarında kendilerini acımasızca eleştirirler. 

-Kurallara ve otoriteye aşırı uyum, saygı ve bağlılık gösterirler. Kuralları hiçbir şekilde esnetmezler.

-Maddi ya da manevi değeri olmayan kullanılmış eşyaları atamayabilirler. Bneyin ne zaman lazım olacağı belli olmaz düşüncesiyle eşyaları atmayı müsriflik olarak görürler ve biri eşyalarını atarsa çok rahatsız olurlar.

-Görev paylaşımı yapmaktan rahatsız olurlar. Mantıkdışı bir inatla her şeyin kendi bildikleri ve yaptıkları şekilde yapılmasında ısrar ederler.

-Onlar için bir işi yapmanın tek ve doğru yolu kendi bildikleri yoıl olduğu için, birinden bir iş istediklerinde çok detaylı yönerge verir ve farklı bir şekilde yapılırsa çok şaşırır, rahatsız olur ya da kızarlar. Mecbutr kalmadıkça kimseye iş devretmezler çünkü her şeyi en doğru şekilde yalnızca kendilerinin yapacağını düşünürler.

-Gelecekte yaşayabilecekleri olası felaketlere hazırlıklı olmak için çok cimri olabilir ve aslında sahip olabileceklerinden çok daha düşük standartlarda yaşayabilirler. 

-Çok katı ve kuralcıdırlar. Onlar için bir şeyi yapmanın tek bir doğru yolu vardır ve farklı bir yol izlenmesinden çok rahatsız olurlar. Bu nedenle yapacakları herşeyi en ince detayına kadar planlar, başkalarının fikirlerine göre hareket etmekte ya da planlarında değişiklik yapmakta çok zorlanırlar.

-Özetle diğerlerinin bakış açısını kabul etmekte çok zorlanırlar. 
 

SIKLIK

Genel toplumda en sık izlenen kişilik bozukluklarından biridir. Prevalansı %2.1 ile %7.9 arasında değişir. 

Erkeklerde görülme sıklığı iki kat fazladır.

 

AYIRICI TANI

Obsesif kompulsif bozukluk: Obsesyon ve kompulsiyonlar vardır. her iki tanı kriteri de karşılanıyorsa eştanı konabilir.

Biriktiricilik bozukluğu: Biriktiricilik yaşam alanı bırakmayacak şekilde çok aşırı ise bu tanı gözden geçirilmeli. Eştanı olabilir.

Narsistik kişilik bozukluğu: aşırı mükemmeliyetçi ve bir tek kendilerinin yapabileceklerine inanabilirler ancak başarıya ulaştıklarını düşünürler. OKKB hastaları ise aşırı derecede ve acımasızca kendilerini eleştirirler, zorunlu hissettikleri yüksek standartlara erişmeye çalışırlar. 

•Narsistik ve antisosyal kişilik bozukluğu olanlarda OKKB olanlar gibi cömert değildir ancak parayı kendilerine harcarlar. OKKB ise kendisine de harcamaz.

•Şizoid kişilik bozukluğu da aşırı resmi ve sosyal ilişkilerden kopuk olabilir ancak OKKB’de kişi aşırı çalışmak ve eşlik eden yoğun duygular nedeniyle sosyal yaşamdan uzakken, şizoid kişilik bozukluğunda neden duygusal yakınlık kurma kapasitesinin yetersizliğidir. 

•OKK özellikleri yüksek performans gerektiren durumlarda oldukça işlevsel olabilir ancak bu özellikler kişiye aşırı sıkıntı verdiğinde, günlük işlevsellik alanlarında bozulmaya neden olacak esneklik ve uyum bozukluğuna neden olduğunda OKKB tanısı konur.

•Tanı için ek olarak OKK özelliklerinin herhangi bir madde ya da tıbbi durumun etkisiyle ortaya çıkmamış olması gereklidir. 

 


Top